Το έτος 1975 αφιερώθηκε σε όλες τις γυναίκες του κόσμου και χαρακτηρίσθηκε «Έτος της Γυναίκας», διακηρύσσοντας απόψεις όπως: «Τέρμα στον ανδροκεντρικό μύθο! Η γυναίκα και όχι ο άντρας ήταν και είναι ο βασικός μοχλός στην ανθρώπινη κοινωνία!» (Ελέιν Μόργκαν, 1975).
Πολλά χρόνια αργότερα, συζητείται έντονα, το αν θα είναι και στο μέλλον η γυναικεία φιγούρα αυτή που θα πρωταγωνιστεί και θα επικρατεί σε έναν έντονο ανδροκρατούμενο κόσμο. Βλέπουμε τη γυναίκα, όχι μόνο ως σώμα και ως άτομο, αλλά ως άνθρωπο, ως μία ξεχωριστή οντότητα που πρέπει και αξίζει να τη σεβόμαστε σε κάθε πτυχή και έκφανση της ζωής της.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΝΙΚΗΤΗΣ ΚΑΙ ΗΤΤΗΜΕΝΟΣ ΣΤΑ ΔΥΟ ΦΥΛΑ;
Κατά τη Γένεση, o Θεός έπλασε πρώτα τον άντρα. Η γυναίκα ήταν όχι μόνο συμπληρωματική ιδέα, αλλά και μία χειρονομία αβροφροσύνης. Κοντά δύο χιλιάδες χρόνια πιστεύτηκε πως το ιερό αυτό κείμενο δικαιολογούσε την υποταγή της και εξηγούσε την κατωτερότητά της· γιατί ακόμα και ως αντίγραφο η γυναίκα δεν ήταν πολύ καλό αντίγραφο. Υπήρχαν διαφορές. Η γυναίκα δεν ήταν από τις πιο πετυχημένες προσπάθειές Του (Ελέιν Μόργκαν, 1975).
Ένας στίχος κάποιου παλιού λαϊκού τραγουδιού λέει: «Είπα το γάιδαρο μου άτι, λειψό όμως κατά κάτι». Το μεγαλύτερο μέρος της φιλολογίας που εξετάζει τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα, διέπεται από ένα συγκαλυμμένο αξίωμα, ότι η γυναίκα είναι άντρας λειψός κατά κάτι· ότι η γυναίκα είναι μία παραποιημένη έκδοση του αυθεντικού πρωτοτύπου· ότι οι άντρες είναι ο κανόνας και οι γυναίκες η παρέκκλιση. Θα περίμενε κανείς, πως όταν εμφανίστηκε ο Δαρβίνος και έγραψε μία τελείως διαφορετική άποψη για την καταγωγή του ανθρώπου, (εξελικτική θεωρία των ειδών), το αξίωμα αυτό θα ξεριζωνόταν, γιατί ο Δαρβίνος δεν πίστευε ότι η γυναίκα είναι συμπληρωματική ιδέα. Πίστευε ότι η καταγωγή της ήταν τουλάχιστον ταυτόχρονη με του άντρα. Η θεωρία του θα έπρεπε να είχε οδηγήσει στο άνοιγμα κάποιου δρόμου προς το συσχετισμό των δύο φύλων. Ωστόσο αυτό δεν έγινε. Σχεδόν αμέσως οι άντρες καταπιάστηκαν με το προσφιλές και συναρπαστικό έργο της διατύπωσης μίας τελείως νέας σειράς από λόγους, για τους οποίους η γυναίκα ήταν πρόδηλα κατώτερη και αμετάκλητα υποτελής, όχι μόνο σωματικά και πνευματικά, αλλά και σεξουαλικά. Από τότε ασμένως ασχολούνται με αυτό. Διαψεύστηκαν όμως οικτρά από την Τζέιν Όστιν για κάτι το τελείως διαφορετικό, «γεγονός γενικά παραδεγμένο», πως οι γυναίκες μπορούν να νιώσουν και νιώθουν οργασμό. Αργότερα την σκυτάλη πήρε η επιστήμη, κάνοντας ευρέως γνωστό, ότι ακόμα και οι γυναίκες χασμουριούνται και δεν αποτελούν εξαίρεση στον κανόνα όπως πολλοί άντρες πίστευαν ή ήθελαν να πιστεύουν. Ακόμα, σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητείται πλέον, ότι οι γυναίκες όπως και οι άντρες ανατριχιάζουν (J.Philippe Ruston,1995).
Και οι γυναίκες δεν σταματάνε εδώ· στο σημείο αυτό αξίζει να αναφέρουμε ένα ιστορικό γεγονός που θα μας καταστήσει σαφές τον αγώνα που έδωσαν, δίνουν και θα δίνουν οι γυναίκες για ίσα δικαιώματα και για την αξία τους ως άνθρωποι. Στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Νέα Υόρκη οι εργαζόμενες γυναίκες ντυμένες στα άσπρα, κάνουν απεργία με αίτημα την ίση αμοιβή με τους άνδρες. Η συγκέντρωση πνίγηκε στο αίμα αλλά ο δρόμος για ίσα δικαιώματα των δύο φύλων άνοιξε, τουλάχιστον στο δυτικό κόσμο. Το 1910 στην Κοπεγχάγη καθιερώθηκε η 8η Μαρτίου ως παγκόσμια ημέρα της γυναίκας. Από τότε γιορτάζεται κάθε χρόνο σε όλο τον πλανήτη, είτε σε περιοχές όπου η γυναίκα είναι χειραφετημένη είτε σε περιοχές όπου ζει υπό καταπίεση (L. Bossenh, 1975).
Στην πορεία του χρόνου αρκετά από τα αιτήματα των γυναικών έχουν ικανοποιηθεί, τουλάχιστον στις ανεπτυγμένες χώρες και γι' αυτό η ημέρα της γυναίκας έχει χάσει το μεγάλο πολιτικό της νόημα. Ο εορτασμός όμως της ημέρας της γυναίκας παραμένει επίκαιρος και αναγκαίος. Σε πολλές χώρες καταπατούνται ακόμη τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών, ενώ το αίτημα για πλήρη ισότητα των δύο φύλων σε όλο τον κόσμο παραμένει ανικανοποίητο, θεωρώντας ακόμα τις γυναίκες κατώτερες και υποδεέστερες των ανδρών (L. Bossenh, 1975).
ΜΙΑ ΣΚΙΑ ΣΤΗ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΦΙΓΟΥΡΑ
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η γυναίκα σε όλη της τη ζωή δεν ακούει τίποτα άλλο,από μια σειρά από αντιφατικές οδηγίες και συγκρουόμενες περιγραφές του τρόπου με τον οποίο θα πρέπει να συμπεριφέρεται και του πως θα πρέπει να είναι η εμφάνισή της. Πρέπει να είναι ελκυστική και αισθησιακή αλλά και ανέγγιχτη και αθώα ταυτόχρονα. Επιπλέον, πρέπει να κατανοεί τον άλλο, ωστόσο όμως να αποτελεί και πρόκληση. Πρέπει να είναι δυνατή,ωστόσο αδύναμη. Ευάλωτη, όμως ικανή να προστατεύει τον εαυτό της. Αρκετά έξυπνη ώστε να βρει έναν επιτυχημένο άνδρα, αλλά όχι τόσο έξυπνη ώστε να αποτελεί απειλή για αυτόν, ή μάλλον για την ακρίβεια, αρκετά έξυπνη ώστε να κρύβει την ευφυΐα της και να μπορεί να χειρίζεται τις καταστάσεις. Να την θέλουν όλοι αλλά εκείνη να ενδιαφέρεται μονάχα για έναν. Με πολύπλοκη σκέψη, αλλά ωστόσο αφελής κατά βάθος (A. Tversky & D. Kahneman, 1981). Και πάμε λέγοντας. Συνεπώς, η γυναίκα υποτάσσεται στα απαιτητικά αντρικά «θέλω».
Συμπεραίνουμε, ότι ο άντρας δείχνει πιο ενεργητικός σωματικά και πνευματικά από τη γυναίκα, η οποία έχει την εικόνα της παθητικής και της αδύναμης. Η διαφορά αυτή φανερώνεται κιόλας στο επίπεδο του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου και, χωρίς αμφιβολία, από αυτή πηγάζει η τόσο πλανερή όσο και αυθαίρετη τάση να συγχέουμε καμιά φορά τις έννοιες της θηλυκότητας και της παθητικότητας (ΣΧΟΛΗ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΩΝ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ, 1966).
Ίσως για “όλα” να ευθύνεται ο μύθος του γυναικείου σώματος. Η Γυναίκα υμνήθηκε, ανέκαθεν, σαν ένα ιδανικό σκιαγράφημα τελειότητας, πραγματικής ενσάρκωσης ενός προαιώνιου ονείρου. Όπως οι σκιές, όταν προβάλλονται πάνω στο βάθος της πλατωνικής σπηλιάς, αποκαλύπτουν την παρουσία των ιδεών, που βρίσκονται από έξω, πολλές γυναίκες έχουν την τάση να νιώθουν τον εαυτό τους σαν το εξωπραγματικό και άτελο φανέρωμα ενός προσώπου, που στην πραγματικότητα, δεν είναι παρά δημιούργημα της σκέψης (J. E. Havel, 1961).
Άλλωστε, μέσα από την άφθονη εικονογραφία του γυναικείου σώματος δεν είναι δύσκολο να διακρίνουμε, πως το ιδανικό αυτό της μορφικής τελειότητας δεν ανταποκρίνεται σε τίποτα το απόλυτο, αφού τροποποιείται ανάλογα με τους πολιτισμούς, τις χώρες, τις εποχές (J. E. Havel, 1961). Αξίζει να σημειωθεί, ότι ανάμεσα στην Αφροδίτη των Οτεντότων και την Αφροδίτη της Μήλου υπάρχει ένας κόσμος. Όπως και σε όσες ακόμα έχουν δημιουργηθεί και απεικονιστεί, εκφράζοντας το ανθρώπινο όνειρο, το οποίο αποτελεί πηγή έμπνευσης για τη γέννησή τους.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΧΡΥΣΗ ΤΟΜΗ;
Κλείνοντας, το Α΄ μέρος θα ήθελα να αναφέρω ότι άντρες και γυναίκες συνυπάρχουμε αρμονικά σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Φαίνεται ότι η λύση κρύβεται στα ίδια τα ερωτήματα που θέτονται. Οι άντρες και οι γυναίκες σκέφτονται διαφορετικά και εκλαμβάνουν τον κόσμο διαφορετικά, δρώντας με τον δικό τους τρόπο. Ίσως εκεί να έγκειται η όλη μαγεία. Δύο πλάσματα που προσπαθούν να συνεργαστούν και να ζήσουν ομαλά στις ίδιες συνθήκες υποστηρίζονται, συμπληρώνονται και ταιριάζουν. Ο καθένας με τον δικό του σεβαστό μοναδικό τρόπο. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να εστιάσουμε: ο σεβασμός και η αξιοπρέπεια αποτελούν μια πολύ καλή αρχή και δυναμική βάση για ισορροπία και συνοδοιπορία στην καθημερινή επαφή των δύο φύλων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
A. Tversky & D. Kahneman, “The framing of decisions and the psychology of choice”, Science, 1981, p. 453 – 455.
J. E. Havel, “La condition de la femme”, A. Colin, Paris 1961, p. 200 – 205.
J. Philippe Ruston, «Race, Evolution and Behavior», “A Life History Perspective”, Transaction Books, United States 1995, p. 195 – 199.
L. Bossenh, “Women in Modernizing Societies”, American Ethnologist 3, November 1975, p. 597 – 601.
Ελέιν Μόργκαν, «η καταγωγή της γυναίκας», “ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥΚΑΙΡΟΥ ΜΑΣ”, εκδόσεις Ράππα, Αθήνα, σελ. 7 - Elaine Morgan,«The Descent of Woman», Souvenir Press Ltd., London 1975, p. 7 & 11 - 12.
ΣΧΟΛΗ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΩΝ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ, «η σύγχρονη γυναίκα», “ΕΞΙ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΙΣΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ”, εκδόσεις «ΔΙΠΤΥΧΟ», Αθήνα, Ιούλιος 1966, σελ. 35.
ΆΡΘΡΑ ΑΠΟ ΤΟ INTERNET
www.antras-vs-gynaika.gr, «Ποιος είναι ο αρχηγός του κόσμου;» .
Εl.Wikipedia.org, «Δαρβινισμός: η εξέλιξη των ειδών».
www.γυναικείοι πίνακες.gr, “To γυναικείο όνειρο”.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το άρθρο αυτό «Άντρες και γυναίκες: Εμπόλεμη ζώνη ή ανακωχή. Α΄ μέρος - Ιστορική αναδρομή», της Κοινωνιολόγου Έλενας Βράιλα, Εθελόντρια ειδικός στο Κέντρο Στήριξης Οικογενειακών Σχέσεων του Συλλόγου ΓΟΝ.ΙΣ
Δημοσιεύεται πρώτη φορά ΣΗΜΕΡΑ 11-6-2014 κατόπιν αδείας της συγγραφέως. Ευχαριστούμε θερμά την εθελόντρια μας για την συνεργασία.
